राजेश खन्ना हे हिंदी चित्रपटांमध्ये काम करणारे भारतीय अभिनेता, चित्रपट निर्माता आणि राजकारणी होते. “हिंदी चित्रपटसृष्टीचा पहिला सुपरस्टार” म्हणून ओळखले जाणारे, त्यांनी 1969 ते 1971 दरम्यान सलग 15 सोलो हिरो हिट्समध्ये काम केले. 1970 आणि 1980 च्या दशकात तो हिंदी चित्रपटसृष्टीतील सर्वाधिक मानधन घेणारा अभिनेता होता. त्यांच्या प्रशंसेमध्ये चार BFJA पुरस्कार आणि पाच फिल्मफेअर पुरस्कारांचा समावेश आहे आणि 2013 मध्ये त्यांना मरणोत्तर पद्मभूषण, भारताचा तिसरा सर्वोच्च नागरी सन्मान प्रदान करण्यात आला.
खन्ना यांनी 1966 मध्ये आखरी खत पदार्पण केले, जे 1967 मध्ये भारताची पहिली अधिकृत ऑस्कर एंट्री होती. 2005 मध्ये, फिल्मफेअर पुरस्कारांच्या 50 व्या वर्धापन दिनानिमित्त त्यांना फिल्मफेअर जीवनगौरव पुरस्काराने सन्मानित करण्यात आले. ते 1992 ते 1996 दरम्यान नवी दिल्ली लोकसभा मतदारसंघातून 10 व्या लोकसभेचे खासदार होते, 1992 च्या नवी दिल्ली पोटनिवडणुकीत भारतीय राष्ट्रीय काँग्रेसचे उमेदवार म्हणून निवडून आले. मार्च 1973 मध्ये त्याने डिंपल कपाडियाशी लग्न केले, त्याचा पहिला चित्रपट बॉबी रिलीज होण्याच्या आठ महिने आधी, आणि लग्नापासून त्यांना दोन मुली झाल्या. त्यांची मोठी मुलगी ट्विंकल खन्ना एक अभिनेत्री आहे, तिचे लग्न अभिनेता अक्षय कुमारशी झाले आहे, तर त्यांना एक धाकटी मुलगी रिंकी खन्ना देखील आहे.
18 जुलै 2012 रोजी खन्ना यांचे दीर्घ आजाराने निधन झाले. त्यांना त्यांच्या प्रतिमेतील टपाल तिकीट आणि पुतळा देऊन सन्मानित करण्यात आले आहे आणि भारताच्या पंतप्रधानांनी त्यांच्या नावावर रस्त्याचे नामकरण केले आहे. 2014 मध्ये, यासर उस्मान यांचे राजेश खन्ना: द अनटोल्ड स्टोरी ऑफ इंडियाज फर्स्ट सुपरस्टार हे चरित्र पेंग्विन बुक्सने प्रकाशित केले. 2022 मध्ये, नारायणन सुब्रमण्यम यांनी लिहिलेले “राजेश खन्ना द मोस्ट व्हर्सटाइल सुपरस्टार अॅक्टर ऑफ हिंदी सिनेमा” हे त्यांचे चरित्र प्रसिद्ध झाले. 2018 मध्ये, लाजपत नगर राष्ट्रीय उद्यानातील एक किलोमीटरच्या फिटनेस ट्रेलला खन्ना यांचे नाव देण्यात आले, त्याचे उद्घाटन त्यांच्या पत्नी डिंपल कपाडिया यांच्या हस्ते करण्यात आले.
1960 च्या उत्तरार्धात आणि 1970 च्या दशकाच्या सुरुवातीस, खन्ना तत्कालीन फॅशन डिझायनर आणि अभिनेत्री अंजू महेंद्रूच्या प्रेमात पडले. ते सात वर्षांपासून रिलेशनशिपमध्ये होते. खन्नाचे अचानक स्टारडम आणि महेंद्रूने तिची अभिनय कारकीर्द सोडून देण्याचा तिचा आग्रह यामुळे अखेर त्यांचे नाते संपुष्टात आले. महेंद्रू सांगतात की, ब्रेकअपनंतर दोघेही 17 वर्षे एकमेकांशी बोलले नाहीत. खन्ना यांनी नंतर मार्च 1973 मध्ये नवोदित अभिनेत्री डिंपल कपाडियाशी लग्न केले, त्या वर्षी सप्टेंबरमध्ये कपाडियाचा पहिला चित्रपट बॉबी रिलीज होण्यापूर्वी.
खन्ना आणि कपाडिया यांना लग्नापासून दोन मुली आहेत; ट्विंकल आणि रिंके. खन्ना आणि कपाडिया 1982 मध्ये वेगळे झाले, परंतु घटस्फोटाची प्रक्रिया कधीही पूर्ण केली नाही. यासर उस्मान यांच्या खन्नाच्या चरित्रानुसार, कपाडिया यांना अभिनयात परत यायचे असल्यामुळे हे जोडपे वेगळे झाले. खन्ना यांची जोडीदार गृहिणी व्हावी अशी खन्ना यांची इच्छा असल्याने तिने खन्ना यांच्याशी लग्न केल्यावर तिने अभिनय सोडून दिला.
लग्नाच्या काही वर्षानंतर कपाडियाने तिची कारकीर्द पुन्हा सुरू करण्याचा निर्णय घेतला. मात्र, पत्नी काम करणार नाही यावर खन्ना ठाम होते. कपाडिया यांनी अखेरीस खन्ना सोडले आणि चित्रपटात करिअरला सुरुवात केली. टीना मुनीम 1980 च्या दशकात राजेश खन्ना यांच्या प्रेमात पडली होती. शालेय जीवनापासून मुनीम राजेशचा चाहता होता. 1981 ते 1986 दरम्यान ते दहा चित्रपटांमध्ये एकत्र दिसले.
बॉलीवूड मंत्र या वेबसाईटच्या रिपोर्टरनुसार, खन्ना यांनी तिच्याशी लग्न करण्यास नकार दिला कारण त्यांच्या लग्नाचा त्यांच्या मुलींवर वाईट परिणाम होईल. खन्ना आणि कपाडिया यांनी मात्र सौहार्दपूर्ण संबंध राखले होते जेथे ते दोघे पार्टी आणि कौटुंबिक कार्यक्रमांमध्ये एकत्र दिसले. कपाडिया यांनी खन्ना यांच्या निवडणुकीसाठी प्रचार केला आणि त्यांच्या जय शिव शंकर या चित्रपटात काम केले, जरी हा चित्रपट कधीही प्रदर्शित झाला नाही. टीना मुनीमच्या बाहेर पडल्यानंतर खन्ना यांनी अंजू महेंद्रूसोबत पुन्हा मैत्री सुरू केली.
खन्ना यांची मोठी मुलगी ट्विंकल खन्ना, एक इंटिरियर डेकोरेटर आणि माजी चित्रपट अभिनेत्री हिचा विवाह अभिनेता अक्षय कुमारशी झाला आहे, तर तिची धाकटी मुलगी रिंकी खन्ना, जी भूतपूर्व हिंदी चित्रपट अभिनेत्री देखील आहे, हिचा विवाह लंडनस्थित इन्व्हेस्टमेंट बँकर समीर सरन यांच्याशी झाला आहे. 17 जुलै 2012 रोजी, अनिता अडवाणी नावाच्या एका महिलेने दावा केला की ती खन्ना यांची लिव्ह-इन पार्टनर होती आणि तिच्या कुटुंबीयांना नुकसानभरपाईसाठी कायदेशीर नोटीस पाठवली. कुटुंबाने दावे नाकारले.
इंडस्ट्रीतील त्यांच्या जवळच्या मित्रांमध्ये राज कपूर, दिलीप कुमार, मुमताज, शशी कपूर, संजीव कुमार, किशोर कुमार, आर.डी. बर्मन, आनंद बक्षी, शर्मिला टागोर, डी. रामा नायडू, प्रेम चोप्रा, मनोज कुमार, अशोक कुमार आणि जितेंद्र. आशा पारेख, झीनत अमान, देव आनंद, यश चोप्रा, धर्मेंद्र, हेमा मालिनी, ऋषी कपूर आणि राकेश रोशन यांच्याशीही त्यांनी सौहार्दपूर्ण संबंध ठेवले. त्याच्या नंतरच्या वर्षांत, त्याची अमिताभ बच्चन यांच्याशी मैत्री झाली, ज्यांना 1970 आणि 1980 च्या दशकात त्यांचे मुख्य प्रतिस्पर्धी म्हणून ओळखले गेले.
सुपरस्टार राजेश खन्ना हे दत्तक मूल होते. त्यांना त्यांच्या जैविक वडिलांचे नातेवाईक चुन्नीलाल खन्ना यांनी दत्तक घेतले होते, जे खूप श्रीमंत होते. राजेश खाना आणि जितेंद्र एकत्र सेंट सेबॅस्टियन व्हिलेज हायस्कूलमध्ये गेले. तसेच राजेश खानाने जितेंद्रला त्याच्या पहिल्या ऑडिशनसाठी अभिनयात मदत केली. राजेश खन्ना यांच्याकडे 60 च्या दशकाच्या सुरुवातीस एमजी स्पोर्ट्स कार होती आणि ते त्यांच्या संघर्षादरम्यान ऑडिशनसाठी ती चालवत असत.
त्याच्या वडिलांनी एमजी मॅग्नाइट मार्क IV, एमजी मिजेट स्पोर्ट्स कार आणि एमजी एमजीए रोडस्टर 1600 मॉडेल देखील विकत घेतले जे ते चालवायचे. राजेश खन्ना यांचे वडील अभिनेता होण्याच्या विरोधात होते, तरीही त्यांनी फिल्मफेअरने आयोजित केलेल्या प्रतिभा स्पर्धेत भाग घेतला, ज्यामध्ये त्यांनी 10,000 स्पर्धकांमध्ये विजय मिळवला. त्यांचा ‘आखरी खत’ हा पहिला चित्रपट ऑस्करसाठी नामांकित झाला आणि अंतिम पाचमध्ये गेला.
राजेश खन्ना यांच्यासोबत 7 वर्षांपासून रिलेशनशिपमध्ये असलेल्या अंजू महेंद्रूसोबत लग्न करायचे होते. पण ती लग्नासाठी तयार नव्हती म्हणून दोघेही वेगळे झाले. विशेष म्हणजे, राजेश खन्ना जेव्हा डिंपल कपाडियासोबत लग्न करत होते, तेव्हा ते त्याच रस्त्यावरून जात होते, ज्या रस्त्यावरून अंजू महेंद्रू लग्नाच्या ठिकाणी जात होती. राजेश खन्ना यांनी 12 चित्रपटांमध्ये दुहेरी भूमिका साकारल्या. राज, आराधना, धर्म आणि कन्नन, निसर्ग, खरा लबाड, लुकालिक, आम्ही दोघे, उच्च लोक, मेहबूबा, भोला भला, दर्द आणि महाचोर.
